Zarejestruj się do bezpłatnej platformy e-learningowej.
Zarejestruj się bezpłatnieWskazówki, rozmowy, inspiracje
Subskrybuj kanał na YouTube i bądź na bieżąco!
Gdy podejmujemy decyzje w sferze zawodowej lub prywatnej, często wydaje nam się, że robimy to w pełni świadomie. Niestety zazwyczaj jesteśmy w błędzie, ponieważ jedną z cech ludzi jest irracjonalność, a na nasze wybory bardzo mocny wpływ mają emocje. Sytuacja jednak nie jest beznadziejna, ponieważ możemy się wspomóc narzędziami, które nas uchronią przed pochopną decyzją oraz pozwolą lepiej analizować problemy. Twórcą jednego z takich rozwiązań jest maltański psycholog i lekarz Edward de Bono.
Edward de Bono przeprowadził badania, które wykazały, że człowiek jest w stanie analizować sytuację bądź problem tylko na 3 sposoby. Są one związane z charakterem danej osoby, jej wykształceniem oraz środowiskiem, z którego się wywodzi. De Bono wymyślił narzędzie, dzięki któremu możemy spojrzeć na zaistniały problem z sześciu perspektyw i są to wszystkie możliwe modele oceny sytuacji. Początkowo ta metoda kapeluszy Edwarda de Bono używana była tylko w psychologii. Następnie wykorzystywał ją również coaching. Obecnie jest to bardzo popularne narzędzie, które jest stosowane w różnych organizacjach i branżach.
Metoda Edwarda de Bona nazywa się „6 kapeluszy myślowych”, ponieważ polega na metaforycznym nakładaniu kapelusza na głowę. Każdy kapelusz ma inny kolor i określa inny sposób myślenia oraz podejścia do omawianego problemu. Nakładając po kolei wszystkie 6 kapeluszy Edwarda de Bono, musisz przyjąć perspektywę, którą reprezentuje ten, który aktualnie masz na głowie. Pięć z nich prezentuje konkretną postawę, a szósty zarządza pozostałymi.
Jest to pierwszy kapelusz, który należy założyć. Odpowiada on za informację. Na tym etapie przedstawiamy same suche fakty na temat zaistniałej sytuacji lub problemu. Opisujemy krok po kroku, co się wydarzyło i jakie mamy informacje. Jest to obiektywna analiza, bez podejmowania działania, wymyślania rozwiązań lub oceny sytuacji.
W tym podejściu, istotne jest rozróżnienie między sprawdzonymi informacjami a przypuszczeniami. Sprawdzone fakty to rzetelne dane, które zostały potwierdzone i są wiarygodne, natomiast przypuszczenia opierają się na domysłach i niepewnych źródłach. Stosując metodę kapelusza białego, uczymy się podejmować decyzje oparte na solidnych podstawach, unikając wprowadzania w błąd przez niepotwierdzone spekulacje. To podejście techniki sześciu kapeluszy pozwala na podejmowanie świadomych wyborów, które przyczyniają się do osiągnięcia sukcesu w różnych dziedzinach życia.
Obiektywizm i logika są kluczowymi elementami analizy problemu, zwłaszcza gdy korzystamy z techniki białego kapelusza. Biały kapelusz symbolizuje czyste, obiektywne myślenie, które pozwala nam na rzetelne badanie sytuacji. Stosując tę metodę, skupiamy się na faktach, danych oraz logicznym podejściu do zagadnienia. Unikamy emocji, uprzedzeń i subiektywnych opinii, które mogą wpłynąć na naszą ocenę. W ten sposób, dzięki obiektywizmowi i logice, jesteśmy w stanie dokładniej zrozumieć problem oraz znaleźć najbardziej efektywne rozwiązania.
Odpowiada on za uczucia. Jest to przeciwieństwo białego kapelusza. Powinny się tu pojawić wszystkie emocje, przeczucia, intuicje związane z omawianym problemem. Także te, które wystąpiły gwałtownie od razu po wystąpieniu sytuacji.
Kapelusz zielony związany jest z kreatywnością. Nakładając go na siebie, powinniśmy spojrzeć na problem w niekonwencjonalny sposób. Kreatywne rozwiązania, nieszablonowe podejście do sytuacji, nietuzinkowa ocena – to jest właśnie przestrzeń na te aktywności.
Ten kapelusz łączy się z optymizmem. Wyciągamy jak najwięcej pozytywnych spostrzeżeń i wniosków z zaistniałej sytuacji. Staramy się również wymyślić optymistyczne rozwiązania i wskazać możliwości ich wdrożenia.
Jest to kapelusz pesymisty. Teraz naszym zadaniem jest znalezienie słabych punktów i wad omawianej sytuacji. Oceniamy, co i dlaczego się nie udało. Bierzemy na tapetę również wymyślone rozwiązania i zastanawiamy się nad tym, jakie mogą być ich negatywne konsekwencje.
Ostatni z kapeluszy odpowiada za zarządzanie pozostałymi. Gdy wkładamy ten kolor, powinniśmy spiąć to, co wypracowaliśmy przy wcześniejszych kapeluszach, oraz zweryfikować, czy potencjał każdego z etapów został w pełni wykorzystany. Kapelusz niebieski reprezentuje zatem podsumowanie i wnioski.
Zobacz: Jak zachęcić pracowników do udostępniania, lajkowania firmowych social mediów?
W metodzie sześciu kolorów kapeluszy, osoba nosząca niebieski kapelusz pełni kluczową rolę zarządzającą procesem myślenia. Wymagane są od niej umiejętności takie jak: dobra organizacja, zdolność do planowania, kontrolowanie przebiegu dyskusji oraz dbanie o czas. Osoba ta powinna być obiektywna, neutralna i cierpliwa, aby skutecznie prowadzić zespół przez różne etapy analizy problemu. Ważne jest również, aby potrafiła zachować równowagę między poszczególnymi perspektywami, reprezentowanymi przez pozostałe kapelusze, oraz umiała podejmować decyzje w oparciu o zgromadzone informacje.
Niebieski kapelusz pełni kluczową rolę w metodzie sześciu kapeluszy myślenia Edwarda de Bono, gdyż jest odpowiedzialny za zarządzanie procesem myślowym oraz doborze kolejności użycia pozostałych kapeluszy. Dzięki niemu uczestnicy dyskusji mogą skupić się na konkretnych aspektach problemu, jednocześnie unikając chaosu i dezorganizacji.
Niebieski kapelusz sprawia, że myślenie staje się bardziej efektywne i produktywne, a podejmowane decyzje są przemyślane i oparte na różnorodnych perspektywach. W praktyce, osoba nosząca niebieski kapelusz ustala harmonogram i strukturę spotkania, kontroluje czas oraz zachęca do korzystania z innych kapeluszy w odpowiednich momentach.
Myślenie lateralne to kreatywna metoda rozwiązywania problemów, która polega na poszukiwaniu nietypowych i innowacyjnych rozwiązań, zamiast trzymać się tradycyjnych schematów. W kontekście tej metody, ważne jest, aby patrzeć na problemy z różnych perspektyw, nie ograniczać się do jednego sposobu myślenia i być otwartym na nowe pomysły. Myślenie lateralne zachęca do eksperymentowania, zadawania pytań oraz próbowania niekonwencjonalnych podejść, co może prowadzić do odkrycia nowatorskich i efektywnych rozwiązań.
Metodę Edwarda de Bono możesz wykorzystać w niemalże każdej sytuacji, zarówno indywidualnie, jak i podczas pracy w grupie. Załóżmy, że chcesz oddelegować prowadzenie kampanii PPC do agencji z zewnątrz. Przeanalizujmy tę sytuację, wykorzystując 6 kapeluszy.
Kapelusz biały: Chcę, aby kampanie PPC naszej firmy prowadziła agencja zewnętrzna.
Kapelusz czerwony: Mam obawy, czy agencja podejdzie do zlecenia rzetelnie. Wydaje mi się, że osoby z zewnątrz mogą zobaczyć to, czego my nie widzimy. Martwię się, czy agencja będzie „czuć” nasz brand. Nie czuję, aby była konieczność zlecania tego zadania na zewnątrz.
Kapelusz zielony: Zróbmy warsztat dla pracowników agencji, którzy będą opiekunami naszej firmy, aby lepiej poznali nasz brand. Zaproponujmy biznesową integrację z pracownikami agencji, abyśmy mogli lepiej się poznać.
Kapelusz żółty: Spojrzenie z zewnątrz pomoże nam stworzyć nową jakość. Odblokujemy zasoby wewnętrzne, nasi pracownicy będą mogli teraz zająć się innymi zadaniami. Możemy korzystać z wiedzy i doświadczenia ekspertów. Możemy liczyć na ciekawe i kreatywne pomysły na realizację kampanii.
Kapelusz czarny: Stażysta będzie obsługiwać nasze zlecenie. Jest to wyższy koszt niż zlecenie prowadzenia kampanii naszym pracownikom. Nie wiadomo, czy agencja będzie nas o wszystkim informować. Na pewno innych klientów traktują bardziej profesjonalnie i z większym zaangażowaniem.
Kapelusz niebieski: zarządza pozostałymi kapeluszami, zbiera wszystkie informacje razem.
Zobacz: 11 narzędzi przydatnych dla e-marketera
Sześć kapeluszy myślowych to innowacyjna metoda wspomagająca proces rozwiązywanie problemów, opracowana przez Edwarda de Bono. Technika ta polega na zastosowaniu sześciu różnych perspektyw, symbolizowanych przez kapelusze o różnych kolorach, które uczestnicy dyskusji zakładają wirtualnie.
Każdy z kapeluszy reprezentuje inną postawę umysłową: biały – analiza faktów, czerwony – emocje, czarny – krytyka, żółty – optymizm, zielony – kreatywność oraz niebieski – kontrola. Stosując tę metodę, uczestnicy mogą skupić się na jednym aspekcie problemu, co pozwala na bardziej efektywne i rzeczowe podejście do jego rozwiązania. Sześć kapeluszy myślowych ułatwia również komunikację i współpracę między uczestnikami, co przyczynia się do osiągnięcia lepszych rezultatów.
Dzięki metodzie, którą stworzył Edward de Bono, możemy dogłębnie zbadać problem lub zagadnienie, analizując różne punkty widzenia. Pomaga to zmienić perspektywę oraz poznać poglądy innych osób na daną sytuację. Możemy również świadomie nakierować nasze myślenie na inne niż dotąd tory. Metoda 6 kapeluszy, pierwotnie wykorzystywana tylko w psychologii, jest coraz bardziej popularna w biznesie, dlatego warto ją znać.
